Aukcje OZE
Aukcje OZE to system wsparcia dla wytwórców odnawialnej energii elektrycznej w formie aukcji rozpisywanych przez Urząd Regulacji Energetyki dla inwestorów oferujących ceny sprzedaży energii.
Aukcje mocy zostały wprowadzone do polskiego obrotu prawno-gospodarczego ustawą z 20 lutego 2015 r. System aukcyjny polega na wsparciu sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii i wprowadzonej do sieci przez wytwórców energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.
Sposób przeprowadzania aukcji mocy OZE
Jak stanowi art. 73 ust. 1 ustawy o odnawialnych źródłach energii, prezes Urzędu Regulacji Energetyki ogłasza, organizuje i przeprowadza aukcje nie rzadziej niż raz w roku.
Aukcje przeprowadzane na podstawie ustawy o OZE są sposobem na przyznanie pomocy publicznej polegającej na zawarciu umowy na sprzedaż energii elektrycznej ze sprzedawcą zobowiązanym (przy mocy zainstalowanej instalacji do 500 kW) albo w formie udzielenia gwarancji pokrycia ujemnego salda. Aukcje muszą być przeprowadzone przynajmniej raz do roku, jednakże ustawodawca nie przewidział żadnej sankcji wobec Prezesa URE ani trybu postępowania w razie nie przeprowadzenia przynajmniej jednej aukcji w roku. Naruszenie przez Prezesa URE tego obowiązku może stanowić podstawę do odwołania go z urzędu na podstawie art. 21 ust. 2m pkt 1 ustawy prawo energetyczne jako rażące naruszenie prawa.
Jeżeli zostały spełnione przesłanki do zorganizowania aukcji, polegające na wydaniu rozporządzenia na podstawie ustawy OZE w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej na dany rok do objęcia aukcyjnym systemem wsparcia oraz określenia cen referencyjnych, wówczas Prezes URE jest zobowiązany do przeprowadzenia przynajmniej jednej aukcji.
Koszyki aukcji OZE
Aukcje podzielone są na tzw. koszyki i odbywają się osobno według harmonogramu przedstawionego przez Prezesa URE. Obecna ustawa OZE przewiduje
- Koszyk 1: instalacje biogazowe i instalacje spalania biomasy,
- Koszyk 2: instalacje wodne, instalacje geotermalne, instalacje wykorzystujące biopaliwa ciekłe i morskie farmy wiatrowe,
- Koszyk 3: instalacje wykorzystujące biogaz rolniczy,
- Koszyk 4: lądowe farmy wiatrowe i farmy słoneczne,
- Koszyk 5: hybrydowe Instalacje OZE,
Każdy koszyk został dodatkowo podzielony na podkoszyki dla istniejących instalacji (czyli instalacji działających przed dniem 1 lipca 2016 r.) oraz nowych instalacji (czyli instalacji, które rozpoczęły działalność po dniu 1 lipca 2016 r. w wyniku wprowadzenia aukcji).
Ustawa o OZE przewiduje organizowanie dla tych koszyków odrębnych aukcji dla Instalacji OZE o łącznej mocy mniejszej niż 1MW lub równej 1 MW oraz większej niż 1 MW.
Prekwalifikacja do udziału w aukcji
Nowa Instalacja może wziąć udział w aukcji, o ile wcześniej przejdzie procedurę prekwalifikacji prowadzoną przez Prezesa URE, którą kończy wydanie zaświadczenia o dopuszczeniu do aukcji ważne przez 12 miesięcy.
W ramach procedury prekwalifikacji wymagane są następujące dokumenty (z okresem ważności nie krótszym niż sześć miesięcy)
- Warunki przyłączenia do sieci lub umowa o przyłączenie do sieci.
- Prawomocne pozwolenie na budowę (nie dotyczy to morskich farm wiatrowych).
- Prawomocna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach;
- Prawomocne pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp (wyłącznie w przypadku morskich farm wiatrowych).
- Harmonogram realizacji budowy.
- Schemat Instalacji OZE z oznaczeniem lokalizacji instalacji, miejsc przyłączenia do sieci oraz urządzeń pomiarowych.
Składanie ofert
Wytwórca będący uczestnikiem aukcji, od godziny otwarcia do godziny zamknięcia sesji aukcji, przekazuje ofertę za pomocą formularza zamieszczonego na internetowej platformie aukcyjnej. Uczestnik aukcji w trakcie sesji aukcji składa jedną ofertę dla energii elektrycznej, która będzie wytworzona w danej instalacji.
Oferta złożona przez uczestnika aukcji zawiera w szczególności:
- nazwę i adres siedziby uczestnika aukcji;
- rodzaj i moc zainstalowaną elektryczną instalacji odnawialnego źródła energii, w której będzie wytwarzana energia elektryczna przez uczestnika aukcji;
- łączną ilość energii elektrycznej wyrażoną w MWh i cenę, wyrażoną w złotych z dokładnością do jednego grosza za 1 MWh, za jaką uczestnik aukcji zobowiązuje się sprzedać tę energię w ramach systemu aukcyjnego, w okresie wskazanym w ofercie;
- wskazanie sprzedawcy zobowiązanego, na którego obszarze działania zlokalizowana będzie ta instalacja – w przypadku, gdy energia elektryczna będzie wytwarzana w instalacjach odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszej niż 500 kW zlokalizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na obszarze wyłącznej strefy ekonomicznej; w przypadku braku takiego sprzedawcy wytwórca wskazuje sprzedawcę zobowiązanego wyznaczonego na obszarze działania operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego;
4a) wskazanie planowanej daty rozpoczęcia okresu, w którym wytwórca, w przypadku wygrania aukcji, będzie korzystać z aukcyjnego systemu wsparcia oraz okresu tego wsparcia;
5) ilość energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wyrażoną w MWh, jaką uczestnik aukcji planuje sprzedać w ramach systemu aukcyjnego w kolejnych następujących po sobie latach kalendarzowych, począwszy od roku, w którym po raz pierwszy nastąpi sprzedaż energii elektrycznej wytworzonej w danej instalacji w ramach systemu aukcyjnego;
6) miejsce przyłączenia instalacji odnawialnego źródła energii do sieci dystrybucyjnej lub sieci przesyłowej, określone w warunkach przyłączenia albo w umowie o przyłączenie;
7) zobowiązanie się uczestnika aukcji do:
a) sprzedaży po raz pierwszy w ramach systemu aukcyjnego, w terminie 42 miesięcy od dnia zamknięcia sesji aukcji, energii wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii, która powstanie lub zostanie zmodernizowana po dniu przeprowadzenia aukcji, a w przypadku energii elektrycznej wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystującej do wytworzenia energii elektrycznej wyłącznie:
– energię promieniowania słonecznego – w terminie 24 miesięcy od dnia zamknięcia sesji aukcji,
– energię wiatru na lądzie – w terminie 33 miesięcy od dnia zamknięcia sesji aukcji,
b) rozpoczęcia sprzedaży energii elektrycznej w ramach systemu aukcyjnego, nie później niż pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie pełnego miesiąca kalendarzowego od dnia, w którym nastąpiło zamknięcie sesji aukcji; jeżeli instalacja jest w trakcie postoju remontowego, to termin, o którym mowa w zdaniu poprzednim, może, na wniosek wytwórcy, ulec wydłużeniu do dnia zakończenia remontu, lecz nie dłużej niż o cztery miesiące.
Kontrakty różnicowe
Instalacje OZE o mocy powyżej 500 KW wspierane są przez system aukcyjny poprzez stosowanie kontraktów różnicowych. Polega to na otrzymaniu przez wytwórcę energii elektrycznej z OZE salda ujemnego czyli miesięcznych płatności stanowiących różnicę między ceną aukcyjną oferowaną przez tę instalację, a ceną rynkową energii elektrycznej, z zastrzeżeniem maksymalnej ilości energii elektrycznej oferowanej podczas aukcji. Ujemne saldo zostanie zapłacone przez spółkę Zarządca Rozliczeń S.A., jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pełniącą funkcję operatora rozliczeń. W przypadku jednak, gdy cena rynkowa przewyższy cenę aukcyjną, dodatnie saldo będzie rozliczane przez właściciela Instalacji OZE ze spółką Zarządca Rozliczeń S.A. w postaci potrącenia z kolejnym ujemnym saldem. Całe dodatnie saldo (jeśli nie było możliwości jego potrącenia z ujemnymi saldami) na koniec 15-letniego okresu wsparcia zostanie zwrócone Zarządcy Rozliczeń S.A. w sześciu równych ratach. Jeżeli dana instalacja wytworzy więcej energii elektrycznej niż zaoferuje podczas aukcji, nie otrzyma za nadwyżkę energii elektrycznej kwoty stanowiącej różnicę między cenami (ale będzie mogła uzyskać obowiązującą cenę rynkową). Przez cały okres wsparcia gwarantowana cena aukcyjna przyznana Instalacji OZE będzie corocznie waloryzowana polskim wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych.
Wyłonienie zwycięzcy aukcji
Aukcję wygrywają uczestnicy aukcji:
1. którzy zaoferowali najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, oraz
2. których oferty łącznie nie przekroczyły 100% wartości lub ilości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii określonej w ogłoszeniu o aukcji i 80% ilości energii elektrycznej objętej wszystkimi ofertami.
W przypadku gdy kilku uczestników aukcji zaoferuje taką samą najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii, o sprzedaży energii elektrycznej rozstrzyga kolejność złożonych ofert.
W przypadku gdy pozostała do sprzedaży ilość lub wartość energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii jest mniejsza od ilości lub wartości zawartej w ofercie następnego według kolejności uczestnika aukcji, przypadająca na tego uczestnika ilość energii elektrycznej nie podlega sprzedaży w tej aukcji.
Podsumowanie
Możliwość przeprowadzenia poszczególnych rodzajów aukcji OZE uzależniona jest przede wszystkim od ilości i wartości energii elektrycznej przyporządkowanej przez Radę Ministrów do konkretnego rodzaju aukcji, którą określa rozporządzenie wolumenowe, i to w głównej mierze od tych uregulowań będzie zależeć, jakiego rodzaju instalacje OZE będą mogły uczestniczyć w danej aukcji OZE. Wśród rozporządzeń wykonawczych istotną rolę odgrywa również rozporządzenie ministra właściwego w sprawach energii, określające poziom maksymalnej ceny w złotych za 1 MWh energii elektrycznej. Istotna rola owych rozporządzeń wykonawczych, wydawanych w poszczególnych latach, w których będzie przeprowadzana aukcja OZE, zwiększa znaczenie Rady Ministrów oraz ministra właściwego w sprawach energii w sprawach z zakresu regulacji sektora elektroenergetycznego. Kluczowa pozycja Rady Ministrów w zakresie realizacji polityki państwa w obszarze energetyki odnawialnej związana z udostępnianiem wolumenu energii na aukcje OZE czyni ten organ zasadniczo odpowiedzialnym za zrealizowanie wiążących Polskę celów wynikających z polityki klimatyczno-energetycznej UE. Jeżeli bowiem aukcje OZE nie będą umożliwiały wybudowania oraz utrzymania określonej ilości różnego rodzaju instalacji OZE, przedmiotowe cele mogą nie zostać zrealizowane.
Opracował Hubert Spychalski
