Ustawa o maksymalnych cenach energii – problemów ciąg dalszy
Ustawa z dnia 27.10.2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparcia niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz.U. z 2022 r., poz. 2687 ze zm., jako „ustawa o maksymalnych cenach energii”, „ustawa”) określa między innymi cenę maksymalną sprzedaży energii elektrycznej stosowaną w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi oraz zasady i tryb wprowadzenia czasowego obowiązku przekazywania odpisu na Fundusz Wypłaty Różnic Ceny, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy (dalej jako „odpis na Fundusz”). Ustawa weszła w życie dnia 04.11.2022 r. i zdążyła zostać już znowelizowana.
Od momentu opublikowania projektu ustawy o maksymalnych cenach energii, jej regulacje budziły wiele wątpliwości. Dla podmiotów będących w fazie realizacji inwestycji, a które nie uzyskały jeszcze koncesji, powstało pytanie, czy z tytułu sprzedaży energii elektrycznej wyprodukowanej w okresie rozruchu technologicznego instalacji powstaje obowiązek odprowadzania odpisu na Fundusz. Przepisy ustawy o maksymalnych cenach energii nie pozwalają na jednoznaczne udzielenie na nie odpowiedzi.
Wniosek do Prezesa URE o wydanie interpretacji indywidualnej
W celu rozwiania wątpliwości, na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 06.03.2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2022 r., poz. 1570 ze zm., dalej „Prawo przedsiębiorców”) wystąpiono do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (dalej jako „Prezes URE”) z wnioskiem o wydanie wyjaśnień co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej w jego indywidualnej sprawie (interpretacji indywidualnej). Żądanie strony ograniczało się do udzielenia przez Prezesa URE odpowiedzi na pytanie: Czy wnioskodawca, mimo tego, że nie posiada koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, jest „wytwórcą” w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy o maksymalnych cenach energii, w konsekwencji czego jest zobowiązany do odprowadzania odpisu na Fundusz w związku ze sprzedażą energii wyprodukowanej podczas rozruchu technologicznego farmy fotowoltaicznej?
W ocenie wnioskodawcy, z uwagi na brak posiadanej koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii nie jest on wytwórcą w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy o maksymalnych cenach energii, w konsekwencji czego nie jest zobowiązany do odprowadzania odpisu na Fundusz w związku ze sprzedażą energii wyprodukowanej podczas rozruchu technologicznego farmy fotowoltaicznej. Wnioskodawca wskazał, że uchwalone brzmienie przepisów ustawy o maksymalnych cenach energii nie daje podstaw do odmiennej interpretacji (pomimo nowelizacji przepisów ustawy, w dalszym ciągu odmienna interpretacja nie jest możliwa).
Stanowisko Prezesa URE
Prezes URE na podstawie art. 61a § 1 ustawy z dnia 14.06.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2022 r., poz. 2185 ze zm., dalej „k.p.a.”) postanowił odmówić wszczęcia postępowania. W uzasadnieniu Prezes URE wskazuje, że w przeważającej treści uzasadnienia, wnioskodawca dokonuje interpretacji przepisów ustawy z dnia 10.04.1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r., poz. 2687 ze zm., dalej „Prawo energetyczne”), w zakresie dotyczącym uznania go za wytwórcę energii w powiązaniu z interpretacją przepisów ustawy z dnia 20.02.2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2022 r., poz. 1378 ze zm., dalej jako „u.o.z.e.”) w zakresie sprzedaży energii wyprodukowanej podczas rozruchu technologicznego oraz w powiązaniu z definicją przedsiębiorcy określoną w ustawie Prawo przedsiębiorców, a przecież istota przepisu art. 34 ust. 1 Prawo przedsiębiorców sprowadza się do interpretacji zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa daninowego, nie zaś przepisów pozostających w jakimkolwiek związku z przepisami prawa daninowego. Podkreślił, że przewidziana odmowa wszczęcia postępowania jest uzasadniona m.in. wówczas, gdy brak jest podstaw materialnoprawnych do rozpoznania żądania strony w trybie administracyjnym, tj. sytuacji, kiedy nie ma przepisu prawnego, na podstawie którego można wydać rozstrzygnięcie w przedmiocie żądania strony. Jak wskazał, w rozważanej sprawie właśnie taka sytuacja miała miejsce.
Bazując na wieloletnim doświadczeniu, można stwierdzić, że nie jest możliwe udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy spółka ma obowiązek uiszczania odpisu na Fundusz, bez analizy tła prawnego mającego zastosowanie w danym stanie faktycznym. Sama ustawa o maksymalnych cenach energii w swej treści referuje do ustawy Prawo energetyczne. Jak wiemy, regulacje związane z działalnością w obszarze sprzedaży energii elektrycznej nie ograniczają się w Polsce do jednego aktu prawnego. W tym przypadku nie można poczynić ustaleń w zakresie prawa daninowego bez dokonania wykładni powołanych przepisów, ponieważ prawo daninowe jest silnie skorelowane z przepisami Prawa energetycznego, czy u.o.z.e., na co wskazuje sama treść art. 21 ust. 1 ustawy „wytwórca energii elektrycznej wykorzystując do wytwarzania energii elektrycznej energię promieniowania słonecznego przekazuje odpis na Fundusz na zasadach określonych w art. 23”. Przez „wytwórcę energii elektrycznej” należy rozumieć „przedsiębiorstwo energetyczne w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy – Prawo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej”. Z kolei przez przedsiębiorstwo energetyczne zdefiniowane w ustawie Prawo energetyczne należy rozumieć podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi. Sprzedaż energii elektrycznej jest działalnością koncesjonowaną, zatem aby mówić o „prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii” konieczne jest uprzednie uzyskanie koncesji.
Dlaczego rekomenduje się wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej?
Nie zagłębiając się w ocenę prawidłowości rozstrzygnięcia Prezesa URE na podstawie przepisów procedury administracyjnej, warto przypomnieć, dlaczego rekomenduje się klientom wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie poprzestawanie na treściach zawartych chociażby w zakładce FAQ Zarządcy Rozliczeń S.A., czy innych niewiążących wskazówkach organów.
Otóż, zgodnie z treścią art. 35 ust. 1 Prawo przedsiębiorców, interpretacja indywidualna nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, z tym że przedsiębiorca nie może być obciążony sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do uzyskanej interpretacji indywidualnej ani daninami w wysokości wyższej niż wynikające z uzyskanej interpretacji indywidualnej. Ponadto interpretacja indywidualna jest wiążąca dla organów lub państwowych jednostek organizacyjnych właściwych dla przedsiębiorcy i może zostać zmieniona wyłącznie w drodze wznowienia postępowania. Nie zmienia się interpretacji, w wyniku której nastąpiły nieodwracalne skutki prawne (art. 35 ust. 2 Prawo przedsiębiorców). Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie skarbowej w wysokości PLN 40,00 (art. 34 ust. 6 Prawo przedsiębiorców).
Podsumowanie
Biorąc pod uwagę niepewność legislacyjną, jaka została zafundowana w ostatnich miesiącach inwestorom farm fotowoltaicznym, a przede wszystkim niejasność przepisów prawnych, w tym ustawy o maksymalnych cenach energii, interpretacja indywidulana niewątpliwie przyczyniłaby się do zmitygowania i tak już dużych ryzyk związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przez inwestorów farm fotowoltaicznych.
Tymczasem, w świetle powołanego postanowienia Prezesa URE, w mojej ocenie powstało inne pytanie, na które prawnicy będą musieli odpowiedzieć rekomendując swoim klientom wystąpienie z tożsamym wnioskiem do Prezesa URE. Czy spółki, nie będąc pewne co do podlegania pod reżim ustawy o maksymalnych cenach energii, mogą wystąpić z wnioskiem do Prezesa URE o wydanie wyjaśnień co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej w jego indywidualnej sprawie (interpretacji indywidualnej)? Czy może wniosek taki zostanie rozpoznany wyłącznie w sytuacji, kiedy spółka jest pewna, że posiada obowiązek odprowadzenia odpisu na Fundusz, ale jedynie nie wie za jakie okresy i jak tego odpisu dokonywać?
Jak widać na powyższym przykładzie, ustawa o maksymalnych cenach energii budziła i budzi nadal wiele kontrowersji. Liczę na to, że w najbliższych miesiącach będziemy mogli udzielić jednoznacznych odpowiedzi na wszystkie nurtujące nas pytania wygenerowane ustawą o maksymalnych cenach energii. Potraktujmy to jako jedno z kolejnych wyzwań rzucanych nam – prawnikom.
radca prawny Julita Jaworowska – Kałużna
Specjalistka z zakresu prawa energetycznego. Koncentruje się na doradztwie prawnym inwestycji OZE, magazynów energii oraz inwestycji wodorowych. Wpisana na listę radców prawnych przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych we Wrocławiu.
