7 września 2023 r. weszła w życie ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. Jest to duża zmiana (w środowisku branżowym i prawnym zwana – od numeru projektu – „UC74”) w zakresie szeroko rozumianego prawa energetycznego, implementująca do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego 2019/944 w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej ustanawia zasady dotyczące wytwarzania, dystrybucji, dostaw i magazynowania energii elektrycznej oraz ochrony konsumentów (tzw. „Dyrektywa Rynkowa”). .
Czym są „Taryfy Dynamiczne”?
Jednym z elementów nowelizacji są tzw. „Taryfy Dynamiczne”. Stanowią one system cenowy, który odzwierciedla zmiany cen na rynku energii elektrycznej, zwłaszcza na rynkach dnia następnego i bieżącego, oraz w rozliczeniach z odbiorcami w gospodarstwach domowych. Teoretycznie umożliwia to odbiorcy aktywne uczestnictwo na rynku i korzystanie z energii elektrycznej przede wszystkim w godzinach, w których jest to potencjalnie korzystne. Na przykład, po południu i wieczorem, kiedy większość osób wraca do domów, zapotrzebowanie na energię elektryczną wzrasta. Teoretycznie, gdy zużycie energii jest niskie, ceny są niższe, a w godzinach szczytu – wyższe.
Co dla przeciętnego odbiorcy oznaczają zmiany wprowadzone przez ustawę?
Należy zadać pytanie, czy przeciętny odbiorca będzie w stanie efektywnie korzystać z tych nowych rozwiązań, wprowadzonych przez ustawę. Istnieje ryzyko, że całe obciążenie finansowe może być przeniesione na odbiorcę. Dlatego dostawcy energii elektrycznej, którzy oferują umowy oparte na cenach dynamicznych, będą zobowiązani przez prawo do jasnego i zrozumiałego informowania klientów o kosztach, korzyściach i ryzykach związanych z takimi umowami. Ponadto będą musieli informować o konieczności zainstalowania licznika zdalnego odczytu, aby skorzystać z możliwości zawarcia takiej umowy. Regulator energii elektrycznej (Prezes Urzędu Regulacji Energetyki) będzie odpowiedzialny za monitorowanie sytuacji na rynku energii elektrycznej związaną z cenami dynamicznymi. Wprowadzono także zmiany w przepisach, aby dostosować je do nowej sytuacji na rynku energii elektrycznej.
Jakich kroków wymaga wdrożenie omawianych rozwiązań?
Aby wdrożyć to rozwiązanie, konieczne jest uruchomienie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii oraz posiadanie przez odbiorcę licznika zdalnego odczytu. Pierwszy z tych elementów musi być uruchomiony do 2 lipca 2025 roku (tu ustawodawca przesunął termin o rok poprzez inne zapisy ustawy nowelizującej), a Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych, czyli zarządzający sieciami dystrybucji, będą musieli wyposażyć co najmniej 80% swoich klientów w liczniki zdalnego odczytu do 31 grudnia 2026 roku. Od tej daty nowa ustawa zakłada również wprowadzenie możliwości technicznej zmiany dostawcy energii elektrycznej w ciągu 24 godzin.
Ustawa nakłada obowiązek oferowania sprzedaży energii elektrycznej na podstawie umowy opartej na cenach dynamicznych na dostawców, którzy obsługują co najmniej 200 000 odbiorców końcowych. Ci dostawcy będą również zobowiązani do publikowania ofert na umowy oparte na cenach dynamicznych na swoich stronach internetowych. W praktyce oznacza to, że najwięksi dostawcy energii elektrycznej w Polsce będą zobligowani do wprowadzenia takich taryf, ale to nie wyklucza możliwości wprowadzenia ich przez mniejszych dostawców, w zależności od ich decyzji biznesowych i analizy rynkowej, w szczególności popytu na tego rodzaju produkty.
Jakie ułatwienia dla inwestorów OZE przewiduje nowelizacja ustawy?
W wyniku ostatnich zmian legislacyjnych przewidziane zostały istotne ułatwienia dla podmiotów inwestujących w źródła wytwórcze. Jedną z nich jest podwyższenie progu, powyżej którego wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę instalacji fotowoltaicznej – dotychczas taka decyzja była wymagana w przypadku instalacji powyżej 50 kW, natomiast po zmianach decyzja jest wymagana powyżej progu 150 kW. Kolejna zmiana dotyczy dostarczania energii elektrycznej za pośrednictwem linii bezpośredniej i jej zgłoszenia w uproszczonym trybie – w przypadku mniejszych źródeł OZE do 2MW i zastosowaniu automatyki przeciwdziałającej wprowadzeniu energii do sieci podmiot ubiegający się o budowę linii bezpośredniej lub któremu przysługuje tytuł prawny do linii bezpośredniej, jest zwolniony z przedkładania ekspertyzy oddziaływania sieć, a zgłoszenie obejmuje jedynie podstawowe informacje wraz ze schematem elektrycznym. Warto mieć także na uwadze wprowadzony zakaz dyskryminacji tzw. odbiorcy aktywnego, tj., takiego, który m.in. zużywa wytworzoną we własnym zakresie energię elektryczną, magazynuje ją i sprzedaje – nie może on zostać obciążony dyskryminacyjnymi wymaganiami technicznymi, procedurami oraz dodatkowymi opłatami, w tym opłatami sieciowym nieodzwierciedlającymi kosztów związanych z dostępem do sieci.
Michał Sznycer
radca prawny, partner MGS LAW
