Geneza ruchu spółdzielczego
Początki ruchu spółdzielczego sięgają XIX wieku. W tamtym okresie na terenie krajów europejskich zaczęły pojawiać się zrzeszenia oparte na wzajemnej pomocy członków, które działały w celu zabezpieczenia swoich potrzeb o charakterze ekonomicznym. Przyczyną ich powstawania były trudne warunki życia dla pojedynczych jednostek w związku z rozwojem i początkami kapitalizmu. Dynamiczny rozwój spółdzielczości w krajach Europy Zachodniej doprowadził do przyjęcia w 1995 roku przez Międzynarodowy Związek Spółdzielczy (ang. International Cooperatives Alliances) współczesnej „Deklaracji w sprawie tożsamości spółdzielczej”, na łamach której zawarto definicję spółdzielni oraz międzynarodowe zasady spółdzielcze. Zgodnie z deklaracją spółdzielnia jest autonomicznym zrzeszeniem osób łączących się dobrowolnie celem zaspokojenia wspólnych potrzeb ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych poprzez założenie wspólnego demokratycznie zarządzanego przedsiębiorstwa[1].
Spółdzielnie energetyczne w Europie
Obecnie w Unii Europejskiej istnieje około 3400 spółdzielni energetycznych, tworzonych przez lokalne społeczności[2]. Spółdzielnie te zajmują się nie tylko wytwarzaniem energii na potrzeby swoich członków, ale też między innymi jej sprzedażą. Członkami spółdzielni są zazwyczaj takie podmioty, które chcą inwestować́ w instalacje OZE, aby zmniejszyć rachunki za prąd, czy ograniczyć negatywny wpływ człowieka na środowisko. Udział w spółdzielni energetycznej może oznaczać inwestycję w całe portfolio instalacji OZE, a nie tylko jedno przedsięwzięcie, co ogranicza ryzyko inwestycyjne.
Zadanie spółdzielni energetycznej
Zadaniem spółdzielni energetycznej jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego jej członkom, których współpraca oparta jest na demokratycznych zasadach. Oznacza to, że każdy członek jest traktowany w równy sposób, a więc istotne decyzje są podejmowane poprzez głosowania na walnym zgromadzeniu. Istotne, że głos każdego członka takiej spółdzielni znaczy tyle samo pod względem formalnym oraz materialnym, niezależnie od posiadanej liczby udziałów w spółdzielni.
Finansowanie i wspieranie spółdzielni
Głównym sposobem finansowania spółdzielni energetycznej jest finansowanie obywatelskie. W większości z nich, aby zostać członkiem, należy wykupić co najmniej jeden udział.
Wspieranie spółdzielni energetycznych jest powszechne w krajach Unii Europejskiej, a przykładem tego jest działająca w Danii farma wiatrowa Middelgrunden. Elektrownia położona na terenie cieśniny Sund w odległości około 3,5 km od Kopenhagi, składa się z 20 turbin wiatrowych o łącznej mocy 40 MW. Początkowo udziały w niej mogli kupować jedynie mieszkańcy lokalnej gminy. Obecnie mogą je nabywać wszyscy obywatele Danii, a nawet innych państw po spełnieniu określonych warunków. W powstanie farmy zaangażowanych było 8,5 tys. Duńczyków, którzy wykupili udziały na łączną kwotę 23 mln euro. Inwestorzy odnotowują zyski na poziomie 7 proc. w skali roku. Więcej przykładów spółdzielni energetycznych znajduje się w polskim filmie dokumentalnym pt. „Human Energy” oraz w filmie „We the Power”, w którym przedstawiono sposoby działania tego typu przedsięwzięć w Europie.
Bartłomiej Kupiec zdobywał doświadczenie w wiodących polskich i międzynarodowych kancelariach prawnych, think-tankach oraz niemieckiej firmie konsultingowej. Ponadto zajmował stanowisko starszego specjalisty w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, gdzie opracowywał i analizował regulacje dla sektora odnawialnych źródeł energii oraz społeczności energetycznych w celu wdrożenia unijnych dyrektyw do krajowego porządku prawnego.
Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Jagiellońskim w Krakowie. Absolwent Szkoły Prawa Amerykańskiego organizowanej przez The Catholic University of America, Columbus Law School w Waszyngtonie we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim. Jest absolwentem Szkoły Prawa Niemieckiego, organizowanej przez Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim.
Jest on autorem i współautorem licznych publikacji o charakterze naukowym oraz publicystycznym na temat sektora energetycznego i demokracji energetycznej w ujęciu regulacyjno-ekonomicznym. To także prelegent na licznych konferencjach naukowych oraz branżowych. Stypendysta IX edycji “Akademii Energii” Fundacji im.Lesława A.Pagi. Aktualnie przygotowuje rozprawę doktorską, z zakresu prawa energetycznego i socjologii prawa, w trybie eksternistycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. We wrześniu 2022 rozpocznie on studia na Hertie School of Governance na kierunku Master of Public Policy.
