25 września 2024 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaprezentowało projekt zmiany ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Branża wytwórców energii elektrycznej z OZE długo wyczekiwała tej nowelizacji. Zgodnie ze stanowiskiem organizacji branżowych obecne przepisy w sposób nieuprawniony ograniczały możliwość lokowania elektrowni wiatrowych na lądzie oraz sygnalizowano, że obecne regulacje wymagają natychmiastowej zmiany.
Odległość od zabudowy mieszkaniowej
Propozycja przedstawiona 25 września 2024 r. w pierwszej kolejności modyfikuje minimalną odległość elektrowni wiatrowych od zabudowy mieszkaniowej lub mieszanej z funkcją mieszkaniową. Obecna odległość 700 m ma zostać zmniejszona do 500 m. Zgodnie z analizami przedstawionymi przez organizacje branżowe taka zmiana może dwukrotnie zwiększyć potencjał inwestycyjny. Biorąc pod uwagę proponowaną zmianę należy ją ocenić pozytywnie i nie powinna budzić wątpliwości interpretacyjnych. W zakresie sposobu wyznaczania odległości, należy zastanowić się, czy proponowany sposób jest zasadny. W projekcie ustawy zmieniającej odległość 500 m liczona jest od najwyższego punktu elektrowni (łopat), natomiast biorąc pod uwagę główny cel minimalnej odległości – hałas, należy wskazać, że głównym źródłem hałasu jest gondola. Zatem w mojej ocenie ten aspekt powinien być dostosowany do głównego założenia przy wprowadzeniu minimalnej odległości.
Lokalizowanie elektrowni w sąsiedztwie przyrody
Natomiast wątpliwości mogą budzić zasady lokowania elektrowni wiatrowych od różnych form przyrody. Nowelizacja zakłada odejście od zasady wyznaczania minimalnej odległości w oparciu o krotności wysokości elektrownia na rzecz ściśle określonej odległości. Ustawodawca proponuje następujące minimalne odległości:
- 1 500 m od parków narodowych;
- 500 m od Specjalnych Obszarów Ochrony w tym Natura 2000.
Biorąc pod uwagę liczne tereny objęte formą ochrony jaką jest Natura 2000 należy wskazać, że proponowana zmiana może zniwelować wartość dodaną jaką niesie za sobą nowelizacja w zakresie zmiany minimalnej odległości z 700 m na 500 m. Wprowadzenie bezwzględnej zasady bez możliwości jej modyfikacji przy przeprowadzeniu badań wykazujących brak negatywnego oddziaływania należy ocenić negatywnie. Jednak mam nadzieję, iż na etapie konsultacji publicznych zostaną wprowadzone odpowiednie zmiany.
Zintegrowane Plany Inwestycyjne
Kolejną zmianą jest wprowadzenie możliwości lokowania elektrowni wiatrowych również na podstawie Zintegrowanych Planów Inwestycyjnych. Jest to zmiana mająca na celu ujednolicenie zasad planistycznych, które zostały wprowadzone w 2023 r. w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego.
Energia elektryczna dla lokalnej społeczności
Ustawodawca proponuje również zmiany w zakresie wątpliwego mechanizmu przekazania 10% wyprodukowanej energii elektrycznej dla lokalnej społeczności. Nowelizacja zakłada skorzystanie przez pobliskie gminy z produkowanej energii elektrycznej na zasadach przewidzianych dla prosumenta zbiorowego.
Ocena proponowanych zmian
Ogólnie kierunek zmian proponowanych nowelizacją należy ocenić pozytywnie. Oczywiście powyższe wątpliwości w mojej ocenie można rozwiązać już na etapie przyjmowania ustawy, żeby uniknąć wprowadzania przepisów powodujących nowe bariery rozwoju elektrowni wiatrowych na lądzie.
Propozycje dalszych nowelizacji
Przy okazji wprowadzanych zmian w mojej ocenie powinna zostać również wprowadzona modyfikacja ostatniej nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych a konkretnie art. 9 ust 1 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 553). Wojewodowie, jako organ właściwy do rozpatrzenia wniosku o wydanie pozwolenia na budowę w zakresie elektrowni wiatrowej interpretują powyższy przepis, a konkretnie pkt 4, w taki sposób, iż na całym obszarze w promieniu 700 metrów od projektowane elektrowni wiatrowej musi obowiązywać miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W innym wypadku organ wskazuje, iż wnioskodawca nie dopełnił obowiązku przedłożenia dokumentów, o których mowa w art. 9 ust. 1. Z taką interpretacją trudno się zgodzić, ponieważ nadrzędną zasadą jest lokowanie elektrowni wiatrowych, które spełniają wymóg zachowania odległości nie mniejszej niż 700 metrów (po zmianach będzie to 500 m) od budynku mieszkalnego lub budynku o funkcji mieszanej. Natomiast powyższa interpretacja wprowadza za pomocą przepisu przejściowego kolejną zasadę, iż na całym obszarze w promieniu 700 m (po zmianach 500 m) musi być uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Piotr Kolasa
Polowiec i Wspólnicy