Zmiany w prawodawstwie dotyczącym odnawialnych źródeł energii nie ustają. 15 października 2021 r. w Dzienniku Ustaw została ogłoszona ustawa z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Większość wprowadzonych ustawą zmian weszło w życie z dniem 30 października 2021 r.
Definicja małej instalacji
Jedną z podstawowych zmian, jakie wprowadza nowelizacja, stanowi zmiana definicji małej instalacji. Dotychczas za małą instalację uznawano instalację OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW. Po nowelizacji górny próg łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej dla instalacji odnawialnego źródła energii został podwyższony z 500 kW do 1 MW.
Konsekwencje zmiany
Zmiana ta wpłynie na ograniczenie obowiązków koncesyjnych dla przedsiębiorców, którzy chcą wytwarzać energię w małych instalacjach, a obawiali się skomplikowanego procesu uzyskiwania koncesji oraz dodatkowych wymagań w tym zakresie. W obecnym stanie prawnym szersze grono przedsiębiorców może więc rozpocząć działalność jedynie poprzez złożenie oświadczenia i wniosku o wpis do rejestru MIOZE. Jednocześnie przedsiębiorcy, którzy posiadają już koncesję, a ich instalacje spełniają nowe warunki określone dla małej instalacji, zostali „z urzędu” przeniesieni do rejestru MIOZE. Jako że liczba osób, które mogą uzyskać wpis do rejestru po nowelizacji znacznie się zwiększyła, termin wpisu został zmieniony z 14 na 21 dni.
Wsparcie dla energetyki odnawialnej
Ponadto, co wydaje się jedną z ważniejszych informacji dla przedsiębiorców, ustawa zakłada wydłużenie okresu funkcjonowania systemu wsparcia dla energetyki odnawialnej do dnia 30 czerwca 2047 r. Jak wskazuje URE, tym samym wsparcie w postaci obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej po stałej cenie, prawo do dopłaty do ceny rynkowej w ramach systemów FIT/FIP oraz systemu aukcyjnego będzie obowiązywało dłużej. Zmiany objęły także sam system FIT/FIP dla instalacji małej energetyki wodnej i instalacji biogazowych o mocy nieprzekraczającej 1 MW, które korzystały z systemu zielonych certyfikatów przez minimum 5 lat – wprowadzono dla nich możliwość wydłużenia okresu wsparcia z 15 do 17 lat.
Zobowiązanie OSD
Nowelizacja doprecyzowuje także już obowiązujące przepisy oraz wprowadza pewne zmiany proceduralne np. w zakresie zobowiązania operatorów sieci dystrybucyjnych do przekazywania danych pomiarowych obejmujących godzinowe ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej i pobranej z tej sieci przez prosumenta energii odnawialnej.
Tylko pozytywne zmiany?
Nie ulega wątpliwości, iż regulacje dotyczące OZE wymagają stałych zmian oraz dostosowania do aktualnego, stale ewoluującego, rynku energii. O ile wyżej wymienione zmiany należy ocenić pozytywnie, zarówno w przypadku rozszerzenia grona przedsiębiorców małych instalacji oraz ułatwień proceduralnych z tym związanych, jak również przedłużenia okresów wsparcia, o tyle pewnie rozwiązania budzą wątpliwości lub są, w ocenie autora, niewystarczające.
Łączna moc zainstalowana instalacji OZE
Nowelizacja wskazuje sposób określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE poprzez wprowadzenie jej definicji, zgodnie z którą jest to moc znamionowa czynna generatora, modułu fotowoltaicznego lub ogniwa paliwowego podaną przez producenta na tabliczce znamionowej (inaczej określa się ją dla instalacji biogazowych). Zdaniem ustawodawcy powyższa zmiana stanowi potwierdzenie na poziomie ustawy dotychczasowej praktyki dotyczącej sposobu określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE. Należy jednak wskazać, że zaproponowane zmiany nie do końca oddają dotychczasową praktykę. Biorąc pod uwagę dotychczasową praktykę operatorów systemu dystrybucyjnego, należy wskazać, że wprowadzenie tej regulacji może tylko zwiększyć problem wytwórców ubiegających się o wydanie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej.
Okres rozliczenia dodatniego salda
W związku z nowelizacją zmianie uległ także okres rozliczenia dodatniego salda z dotychczasowych 15 do 3 lat. Zgodnie z nowelizacją rozliczenia te odbywają się po upływie pełnych trzech lat kalendarzowych. W ocenie inwestorów, taka zmiana jest niekorzystna ze względu na zmniejszenie kwoty przychodu w pierwszych latach po uruchomieniu instalacji. Jednak z prawnego punktu widzenia, istotnym jest, iż te przepisy będą stosowane nie tylko do nowych instalacji, ale również do instalacji już istniejących, co może budzić niepokój wśród inwestorów, którzy przyjęli inne założenia biznesowe.
Lokalizowanie instalacji OZE
Ustawa zawiera także rozwiązania, które (w ocenie ustawodawcy) wprowadzą ułatwienia w lokalizowaniu instalacji OZE. Jednym z nich jest zmiana w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, dotycząca obowiązku ustalenia w studium rozmieszczenia planowanych na terenie gminy urządzeń o mocy zainstalowanej większej niż 500 kW (dotychczas 100 kW). Wyjątek od tej reguły dotyczyć będzie instalacji fotowoltaicznych zlokalizowanych na gruntach rolnych stanowiących użytki rolne klasy V i VI, VI i nieużytki, gdzie wartość ta wyniesie 1000 kW. Co więcej zwolnieniu będą podlegać urządzenia inne niż wolnostojące (czyli zamontowane na dachach budynków). Zdaniem ustawodawcy zmiana ta „jest odpowiedzią na pojawiające się bariery, które utrudniają dalszy rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce”, jednak zdaniem autora problemów z lokalizowaniem urządzeń OZE w żadnym stopniu nie rozwiązuje. Wytwórcy OZE nieustannie napotykają problemy związane z lokalizowaniem urządzeń we wszelkich możliwych wariantach obowiązującego zagospodarowania przestrzennego – zarówno gdy MPZP obowiązuje na terenie pod inwestycję, jak również gdy go nie ma, a dla realizacji inwestycji niezbędnym jest uzyskanie WZ (i w tym miejscu pojawiają się kwestię istnienia studium i jego zapisów). Zarówno z uwagi na nieprecyzyjne zapisy MPZP (gdy takowy obowiązuje) jak również na niejednolitą praktykę i interpretację przepisów przez urzędy odpowiedzialne za wydawanie pozwoleń na budowę, lokalizacja urządzeń OZE jest dla przedsiębiorcą źródłem wielu problemów, których nie rozwiązuje znowelizowany przepis.
Cel wprowadzonych zmian
Podsumowując, należy wskazać, że przedmiotowa nowelizacja ma na celu uporządkowanie wielu aspektów, jednak w ocenie autora w kilku przypadkach ustawodawca, przyjął zbyt sztywne regulacje, które de facto mogą utrudniać rozwój instalacji OZE, a zamiar był wręcz odwrotny.
Autor: radca prawny Piotr Kolasa – Kancelaria Polowiec i Wspólnicy sp.j.
