Ustawa z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku weszła w życie. Niestety długi tytuł ustawy nie odzwierciedla odpowiednio długiego procesu legislacyjnego, pozwalającego na włączenie się w prace środowiska energetycznego oraz branż zainteresowanych ostatecznym brzmieniem ustawy.
Proces legislacyjny
Akt prawny został sprawnie przegłosowany w komisjach sejmowych i po nieuwzględnieniu wielu słusznych i popartych racjonalnymi argumentami poprawek komisji senackiej ostatecznie uchwalony. Kilka dni później podpisał go Prezydent.
Oczywiście założenie ustawy jest jak najbardziej słuszne. Należy bowiem uznać, że w dobie kryzysu energetycznego zapewnienie odbiorcom uprawnionym, których ustawowy katalog jest bardzo długi, maksymalnych cen energii pozwoli przewidzieć, jakie koszty ów odbiorcy będą zmuszeni ponieść w nadchodzącym roku.
Maksymalne ceny energii
Ustawa określiła maksymalny poziom cen energii, który wykształtował się odpowiednio w kwocie 693 zł/MWh dla odbiorców dokonujących zakupu energii elektrycznej w celu jej zużycia na potrzeby gospodarstw domowych oraz innych pomieszczeń i lokali wymienionych w art. 2 pkt 1 ustawy. Dla powyższych odbiorców cena maksymalna ustanowiona jest niejako z urzędu, ponieważ nie są oni zobowiązani do złożenia oświadczenia o spełnieniu warunków pozwalających na uznanie ich za odbiorcę uprawnionego.
Dla pozostałych odbiorców uprawnionych wymienionych w art. 2 pkt 2 lit. b-e ustawy maksymalny poziom ceny energii ustanowiono w wysokości 785 zł/MWh. Dla tych odbiorców został jednakże postawiony warunek złożenia oświadczenia o spełnieniu warunków pozwalających na uznanie składającego oświadczenie za odbiorcę uprawnionego. Ostateczny termin złożenia oświadczenia upływa wraz z dniem 30 listopada 2022 r., co oznacza, że odbiorcy uprawnieni muszą się spieszyć. Wzór oświadczenia dostępny jest na stronie internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska pod linkiem.
Odpis na Fundusz
Na wprowadzeniu ustawy o cenach energii ucierpieć mogą wytwórcy energii elektrycznej oraz przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się obrotem energią. Powodem tego jest odpis na Fundusz – danina publicznoprawna, której obowiązek odliczania ma obowiązywać wytwórców energii elektrycznej już od 1 grudnia 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku.
Czym jest „odpis na Fundusz”, dla którego ustawa przewidziała oddzielny rozdział? Jak stanowi definicja zawarta w art. 2 pkt 10 ustawy, odpis na Fundusz oznacza kwotę środków finansowych podlegającą przekazaniu przez wytwórcę energii elektrycznej oraz przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną na rachunek Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, kalkulowaną w odniesieniu do umów sprzedaży energii elektrycznej oraz w ramach sprzedaży energii elektrycznej na rynku bilansującym energii elektrycznej, na podstawie których dostawa energii elektrycznej została zrealizowana w danym dniu.
Ustawa wymienia katalog wytwórców zobowiązanych do przekazania odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny, w którym znajdują się wytwórcy wykorzystujący do wytwarzania energię elektryczną z wiatru, promieniowania słonecznego, energię geotermalną, hydroenergię, biomasę oraz biopłyny, odpady w rozumieniu ustawy o odpadach, węgiel brunatny, paliwa ciekłe, czy paliwa gazowe. Ponadto, jak już wyżej wspomniano, obowiązkiem przekazywania odpisu na Fundusz objęte są przedsiębiorstwa energetyczne obracające energią elektryczną.
Wyłączenia ze stosowania odpisu na Fundusz
Wyłączenia ze stosowania ustawy zostały ostatecznie ukształtowane w taki sposób, że niewielka ilość wytwórców może z nich skorzystać. Obowiązku stosowania odpisu na Fundusz nie stosuje się chociażby do jednostek wytwórczych o mocy zainstalowanej mniejszej niż 1 MW, przy czym zaznaczyć trzeba, że moc zainstalowana nie jest równa mocy przyłączeniowej. Zatem zwolnienie będzie się tyczyć instalacji o mocy przyłączeniowej mniejszej niż 1 MW. Praktycznie nikt nie skorzysta ze zwolnienia określonego w punkcie 2 art. 22 ustawy, bowiem spełnienie wymogów posiadania statusu jednostki wytwórczej będącej projektem demonstracyjnym w skali Unii Europejskiej jest niemożliwe do spełnienia.
Nieco inaczej przedstawia się sytuacja dla jednostek wytwórczych będących instalacjami OZE, które korzystają z systemu wsparcia dla biogazowni, aukcji OZE, czy rozliczających się na zasadach ustalonych dla spółdzielni energetycznej. Największa ilość wyłączeń ze stosowania obowiązku odpisu na Fundusz obejmie wytwórców korzystających i sprzedających energię elektryczną na zasadach określonych dla aukcji OZE. Jednakże tutaj kluczowe będzie nie samo wygranie aukcji, lecz fizyczna sprzedaż energii na warunkach w niej wskazanych.
Sposób obliczania odpisu na Fundusz
Odpis na Fundusz obliczany jest na podstawie następującego wzoru:
OFd =Wd* (XCRd-XcLd),
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
OFd – odpis na Fundusz w danym dniu,
Wd – wolumen sprzedaży energii elektrycznej w danym dniu,
XCRd – średnią ważoną wolumenem cenę rynkową sprzedanej energii elektrycznej w danym dniu dla wytwórcy
XCLd – średnią ważoną wolumenem limitu ceny sprzedanej energii elektrycznej w danym dniu dla wytwórcy
Rozporządzenie w sprawie sposobu obliczania limitu cen
W dniu 08 listopada 2022 r. Rada Ministrów opublikowała rozporządzenie w sprawie sposobu obliczania limitu ceny. Dla jednostek wytwórczych wytwarzających energię z wiatru lub promieniowania słonecznego utworzono podział na jednostki wytwórcze korzystające z systemu aukcyjnego, niekorzystające z systemu aukcyjnego oraz rozliczających się w ramach instrumentu finansowego.
Dla jednostek wytwórczych korzystających z systemu aukcyjnego i dla wolumenu energii elektrycznej sprzedawanej poza systemem, limit ceny stanowi cena zwycięskiej oferty podlegająca corocznej waloryzacji średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem poprzedniego roku kalendarzowego, określonym w komunikacie Prezesa GUS, ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”
Dla jednostek wytwórczych niekorzystających z systemu aukcyjnego, limit ceny stanowi cena referencyjna obowiązująca w dniu obliczania odpisu na Fundusz.
Dla jednostek wytwórczych, w odniesieniu do których wolumen energii elektrycznej sprzedawany jest poprzez umowę będącą instrumentem finansowym (vPPA), limit ceny stanowi cena zwycięskiej oferty (aukcji) lub cena referencyjna, powiększona o średnią wysokość roszczenia należnego temu odbiorcy z tytułu tej umowy sprzedaży energii elektrycznej.
Sprawa obliczenia limitu ceny komplikuje się dla jednostek wytwórczych wytwarzających energię elektryczną za pomocą biomasy i hydroenergii, węgla brunatnego, paliw ciekłych, węgla kamiennego, a także paliw gazowych, z wyłączeniem biogazu oraz biogazu rolniczego.
Podsumowanie
Rozporządzenie przewiduje skomplikowane wzory oraz wiele składowych wchodzących w ich skład. Wytwórcy mają zatem niemałe wyzwanie, by w krótkim czasie zapoznać się z nowymi regulacjami i wprowadzić je do stosowania, bowiem obowiązek odliczania odpisu na Fundusz zaczyna się już 1 grudnia 2022 roku.
Źródła:
